Vũ trụ huyền diệu

Vũ trụ huyền diệu

Sách do NXB Thanh Niên phát hành

TT - Cuốn sách thiên văn Vũ trụ huyền diệu
của tác giả Nguyễn Quang Riệu, giáo sư kỳ cựu tại Đài thiên văn Paris,
và giải thưởng Viện hàn lâm Pháp, là sự mô tả những cuộc hành trình
khám phá kỳ thú của con người vào vũ trụ, với tất cả những kỳ quan của
nó...

Thế kỷ 21 được xem là thế kỷ khám phá vũ trụ trên qui
mô lớn. Một trong những phát hiện gây phấn chấn nhất là sự phát hiện
tình cờ bức xạ phông năm 1964 (của Arno Penzias và Robert Wilson). Bức
xạ này có hệ quang phổ giống như trường hợp của vật đen, đối tượng
nghiên cứu đã từng dẫn Max Planck khám phá thuyết lượng tử năm 1900.

Nó củng cố thêm thuyết Big Bang: vũ trụ ban đầu là một
khối vật chất nổ và cháy đỏ để hình thành vũ trụ hôm nay! Người ta
(bằng vệ tinh COBE) đã "chụp ảnh" được mặt mũi của vũ trụ tại thời điểm
380.000 năm, nghĩa là lúc vũ trụ còn trẻ con so với tuổi 13,7 tỉ năm
bây giờ. Người ta ví đó là "bộ mặt ông trời" lúc còn sơ sinh.

Cuốn sách là một tài sản tinh thần quí giá cho thế hệ trẻ VN của một Việt kiều đã sống trên 50 năm ở nước ngoài nhưng trái tim vẫn còn đập mạnh cho đất nước. Nó cũng là một đóng góp vào nền giáo dục VN để khơi nguồn cảm hứng và tình yêu khoa học, yêu khám phá thiên nhiên, tinh thần học hỏi cái mới không mệt mỏi. Đây không phải là quyển sách thứ nhất. Ông đã cho xuất bản trước đó nhiều quyển về thiên văn bằng tiếng Việt: Vũ trụ - phòng thí nghiệm thiên nhiên vĩ đại, Lang thang trên dải Ngân hà, Bầu trời tuổi thơ... và nhiều tư liệu giáo dục, bài báo khoa học phổ thông về thiên văn khác. Tất cả vì tình yêu đất nước và lòng yêu mến khoa học thiên văn. Từ năm 1990, nghĩa là rất sớm, ông đã có những đóng góp quí báu vào việc xây dựng ngành thiên văn của VN. Cuốn sách Vũ trụ huyền diệu của giáo sư Nguyễn Quang Riệu phải thuộc về tủ sách của tuổi trẻ VN.

Rồi đến khám phá tàn dư của những vụ nổ sao khủng
khiếp. Con người chết đơn giản nhưng một vì sao chết rất phức tạp, có
thể gây kinh hoàng cho vũ trụ. Vào cuối đời, các ngôi sao hao mòn vật
chất, không cưỡng lại được lực hấp dẫn của nó nên sụp xuống và ném cái
vỏ vào vũ trụ ở dưới dạng một trận cuồng phong, với tốc độ hàng vạn cây
số giờ, phần còn lại biến thành sao trắng lùn cô đặc.

Nếu ở gần đó có một vì sao đồng hành, nó sẽ "xơi tái"
anh kia luôn và trở nên nặng hơn giới hạn cho phép (giới hạn
Chandrasekhar) nên phải tiếp tục sập xuống để cuối cùng nổ tung và trở
thành "sao siêu mới" sáng chói! Vụ nổ để lại một cái lõi vật chất là
nơtron, có đường kính rất nhỏ nhưng cực kỳ nặng, tuy chưa đủ cô đặc để
trở thành lỗ đen. Đây là những "chú lùn độc hại" của vũ trụ. Nếu quả
đất "vô phước" ở gần đó thì sẽ vĩnh viễn bị xóa sổ.

Một trong những cuộc truy lùng vô cùng hấp dẫn hiện
nay diễn ra trong cộng đồng vật lý thế giới đó là việc tìm kiếm năng
lượng và vật chất tối tràn ngập vũ trụ. Nó là gì? Té ra vật chất "sáng"
của vũ trụ mà chúng ta có thể quan sát được, và là một phần đã làm nên
chúng ta, chỉ chiếm 5% của vật chất vũ trụ không hơn không kém; 25% còn
lại là vật chất tối và 70% kia là năng lượng, cũng tối luôn.

Vũ trụ là một căn nhà tối vô hình khổng lồ, mà con
người như những vi sinh vật vô cùng nhỏ trong đó. Nhưng những thứ tối
này dường như có hoạt động tích cực vào sự vận hành của vũ trụ mà chúng
ta chưa biết đến. Và người ta tính toán dường như nó có liên quan đến
cái gọi là "hằng số vũ trụ” của Einstein, cái mà ông đã bỏ đi và cho là
"sự ngu ngốc lớn nhất đời tôi" nhằm giữ cho vũ trụ được cân bằng chống
lại hấp lực. Nếu ví toàn bộ vũ trụ là một cái trứng thì vật chất thấy
được, nếu gom lại, giống như cái tròng đỏ vô cùng nhỏ so với cái tròng
trắng vĩ đại vô hình bao quanh.

Đó chỉ là vài đề tài điểm qua trong vô số đề tài thú
vị trong cuốn sách của giáo sư Nguyễn Quang Riệu, càng đọc càng thú vị,
như cuộc săn tìm phân tử có liên quan đến sự sống, nghe lỏm tín hiệu
của các nền văn minh trong dải Ngân hà, lang thang đi tìm những thế
giới khác, những ngọn hải đăng trong vũ trụ, vũ trụ sơ sinh... Cuối
cùng tác giả bàn đến những vấn đề rất thời sự như vấn đề năng lượng thế
giới, hiệu ứng nhà kính, dự báo thời tiết trong thời băng tan, nước
biển dâng lên, đạo lý trong khoa học, tôn giáo và khoa học, triển vọng,
thiên văn học phương Đông và VN.

Cuốn sách cũng mô tả cuộc hành trình thứ hai thú vị:
hành trình khoa học của chàng trai Hải Phòng bên trời Tây, 50 năm liền
"lang thang" không những trong vũ trụ mà còn ở những đài thiên văn
nghiên cứu hiện đại nhất của thế giới: Pháp, Đức, Thụy Điển, Nhật, Mỹ,
Chile... Ông đã ghi chép các quan sát tinh tế, chính xác trong khoa học
cũng như về xã hội, văn hóa, cảnh vật xung quanh của nơi ông đến làm
việc không kém phần thi vị văn chương, như muốn kể lại cho các thế hệ
sau biết để cùng chia sẻ và tiếp nối.

Ông rời quê hương rất sớm, trước khi đỗ tú tài, vào
năm 1950, nhưng ông luôn luôn trau dồi và tỏ ra am hiểu văn hóa đất
nước và văn hóa phương Đông. Tiếng Việt ông sành không thua người VN
trong nước. Cố giáo sư Nguyễn Văn Đạo đã có nhận xét về ông: "Có thể
nói vắn tắt về ông như một nhà khoa học uyên bác, đồng thời là một con
người rất nhân hậu, luôn luôn sống, nghĩ về mọi người, luôn luôn gần
gũi với người dân, gắn bó với quê hương đất nước, luôn luôn giữ gìn
được cốt cách phương Đông và ý thức dân tộc".

NGUYỄN XUÂN XANH

Mày vào nhà sách chụp hết cuốn này rồi đăng đi, quảng cao làm j`, rõ vớ vỉn

ac mày đừng lo dúi ơi sáng nay khỉ đã xông vô nhà sách hành nghề rùi(nghe nói cả chục cuốn chứ ko phải mình cuốn này đâu)

có được tiền bo ko mà QC thế ??